Nguồn website dethi123.com
I – NỘI DUNG TRỌNG T M CẦN ÔN TẬP
1. Tác giả, tác phẩm a) Tác giả Quang Dũng (1921 – 1988) tên khai sinh là Bùi Đình Diệm (tên gọi khác là Dậu),
:
quê ở làng Phượng Trì, huyện Đan Phượng, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội). Trước năm 1945, ông học trung học ở Hà Nội. Sau Cách mạng tháng Tám, ông gia nhập quân đội, sau năm 1954, làm biên tập viên ở Nhà xuất bản Văn học.
Năm 2001, ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
Quang Dũng là một nghệ sĩ đa tài: làm thơ, viết văn, vẽ tranh và soạn nhạc. Nhưng Quang Dũng trước hết là một nhà thơ. Thơ ông vừa hồn nhiên, tinh tế, vừa mang vẻ đẹp hào hoa và đậm chất lãng mạn.
b) Tác phẩm
Tây Tiến là một đơn vị quân đội thành lập đầu năm 1947 với nhiệm vụ vừa đánh tiêu hao sinh lực địch, vừa tuyên truyền vận động nhân dân kháng chiến. Địa | bàn hoạt động của đơn vị Tây Tiến khá rộng, bao gồm các tỉnh Sơn La, Lai Châu,
Hoà Bình, miền tây Thanh Hoá và dọc biên giới Việt – Lào. Chiến sĩ Tây Tiến phần đông là thanh niên Hà Nội.
Sau một thời gian hoạt động ở Lào, đoàn binh Tây Tiến trở về Hoà Bình thành lập trung đoàn 52. Cuối năm 1948, Quang Dũng được chuyển sang đơn vị khác. Rời xa đơn vị cũ chưa lâu, khi dự Đại hội chiến sĩ thi đua toàn quốc ở Phù Lưu Chanh (tỉnh Hà Đông cũ), trong nỗi nhớ thương bồi hồi, Quang Dũng viết bài thơ Nhớ Tây Tiến. Về sau, khi đưa vào tập Rùng biển quê hương (1957) chung với bạn thơ Trần Lê Văn, tác giả đổi tên bài thơ thành Tây Tiến.
2. Nội dung, nghệ thuật . Cả bài thơ là một nỗi nhớ – nhớ về những kỉ niệm bị trúng đầy chất lãng mạn của một thời Tây Tiến.
– Đoạn đầu của bài thơ hấp dẫn độc giả bởi nội dung mới lạ và nghệ thuật miêu tả đặc sắc. Nét mới lạ thể hiện trước hết ở những địa danh (Sài Khao, Mường Lát, Pha Luông, Mường Hịch, Mai Châu,…), ở những hình ảnh dị thường mang màu sắc xứ lạ phương xa được gợi ra bởi những câu thơ giàu chất tạo hình, đọc lên vừa như cảm thấy cả hình ảnh núi rừng trập trùng hùng vĩ lại vừa như nhìn thấy hình ảnh đoàn chiến binh nhọc nhằn, vất vả trèo đèo vượt dốc: “sương lấp đoàn quân mỏi”, “Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm / Heo hút cồn mây súng ngửi trời”, “mưa xa khơi”, “thác gầm thét”, “cọp trêu người”,… Thêm vào đó, hợp âm của những từ ơi, chơi, vơi, hơi, khơi trong hai câu thơ mở đầu và các câu: “Mường Lát hoa về trong đêm hơi”, “Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”,… mang đến cảm giác mông lung, âm u, gợi đến cảnh thâm sơn cùng cốc, rừng thiêng nước độc, kích thích hứng thú phiêu lưu, mạo hiểm.
– Ở đoạn thơ thứ hai, thiên nhiên và con người miền Tây lại được khám phá ở những vẻ đẹp mới. Anh hùng trong chiến đấu, người lính Tây Tiến cũng rất lãng
mạn trong những đêm hội đượm thắm tình quân dân: “Doanh trại bừng lên hội đuốc | hoa / Kìa em xiêm áo tự bao giờ / Khèn lên man điệu nàng e ấp / Nhạc về Viện
Chăn xây hồn thơ”. Những câu thơ đầy ánh sáng và âm thanh, có sự hòa hợp giữa thơ và nhạc, đối lập hoàn toàn với gian lao, nguy hiểm, với những thiếu thốn, nhọc nhằn,… Hình ảnh “dáng người trên độc mộc”, “hoa đong đưa” thơ mộng, trữ tình đã để lại ấn tượng sâu đậm trong tâm hồn người lính Tây Tiến. Những câu hỏi tu từ gợi vẻ dịu nhẹ, gợi sự bâng khuâng làm không gian núi rừng thêm chơi vơi, bảng lảng trong sương khói. Ngòi bút tả thực của Quang Dũng đến đây trở nên mềm mại và uyển chuyển, chứa đựng cái tình sâu lắng, thiết tha.
– Đoạn thơ thứ ba tập trung khắc hoạ hình ảnh người lính Tây Tiến. Cảm hứng nổi bật trong đoạn thơ này là cảm hứng bi tráng về cuộc sống chiến đấu gian khổ, hi sinh anh dũng của người chiến binh cách mạng. Cảm hứng bi tráng được gợi ra từ những hình ảnh: “không mọc tóc”, “Quân xanh màu lá dữ oai hùm”, “Mắt trừng gửi mộng qua biên giới”, “Rải rác biên cương mồ viễn xứ”, “Áo bào thay chiếu anh về đất / Sông Mã gầm lên khúc độc hành”. Đan xen vào những hình ảnh ấy là hình ảnh Hà Nội với những “dáng kiều thơm”. Câu thơ diễn tả một cách tinh tế, chân thực tâm lí của những người lính trẻ thủ đô hào hoa, mơ mộng. Hình ảnh Hà Nội với những “dáng kiều thơm” xuất hiện như một nguồn động viên, cổ vũ đối với các chiến sĩ. Thoáng kỉ niệm êm đềm ấy làm nguội đi phần nào những mất mát đau thương, đồng thời cũng tiếp thêm sức mạnh tinh thần giúp họ vượt qua những tháng ngày đầy thử thách, gian nguy.
Khí phách anh hùng, tư thế hiên ngang và sự thanh thản trước hi sinh, mất mát, đau thương được thể hiện bằng bút pháp lãng mạn đã tạo nên nét đẹp bi tráng của hình tượng người lính, đồng thời khiến cho những câu thơ của Quang Dũng viết về cái chết của người chiến sĩ có mất mát, đau thương mà vẫn hào hùng.
– Đoạn thơ thứ tư với giọng điệu tha thiết, xoáy vào lòng người một nỗi nhớ thương khắc khoải khôn nguôi: “Tây Tiến người đi không hẹn ước / Đường lên thăm thẳm một chia phôi/ Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy / Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi”.
Hai câu thơ đầu như đẩy hai bờ thương nhớ ra xa, khiến khoảng cách như là nghìn trùng. Đến hai câu thơ cuối, mạch cảm xúc thay đổi, lời thơ trở thành lời gọi mời tha thiết, ân tình, lời nhắn nhủ ngọt ngào thương nhớ. Người đi xa không
hẹn ngày gặp lại những tiếng gọi về Tây Tiến vẫn luôn giục giã, thôi thúc. Câu thơ dâng đầy những khát vọng và niềm tin, giống như một lời thề trong tâm tưởng: xa Tây Tiến nhưng tâm hồn, tấm lòng mãi còn ở lại. Mọi khoảng cách thời gian, không gian, mọi sự khắc nghiệt của hiện thực đều không làm mờ đi nỗi nhớ, tình yêu với Tây Tiến. Viết Tây Tiến, Quang Dũng đã gửi lại một mảnh tâm hồn mình trong nỗi niềm nhớ thương vời vợi, tha thiết, sâu nặng với đất và người Tây Tiến. Nỗi nhớ thương tha thiết, sâu nặng đã chan hoà trong khúc ca hào hùng, bi tráng về người lính trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
Bài thơ kết hợp hài hoà bút pháp hiện thực và lãng mạn. Sự hùng vĩ, dữ dội gắn kết với vẻ thơ mộng, mĩ lệ của cảnh thiên nhiên cũng như vẻ đẹp rất đỗi hào hùng mà vô cùng hào hoa của tâm hồn người chiến sĩ Tây Tiến. Bài thơ cũng thể hiện cái nhìn riêng của hồn thơ Quang Dũng về núi rừng, con người miền Tây và cuộc kháng chiến gian khổ mà vinh quang của dân tộc. Cảm hứng lãng mạn cách mạng và sắc thái bi tráng đã hình thành và tô đậm thêm tính sử thi đặc biệt của bài thơ. ” * Tây Tiến là bức tranh kì thú, hấp dẫn về thiên nhiên miền Tây, đồng thời là bài ca bi tráng về phẩm chất anh hùng và tinh thần yêu nước của các chiến sĩ binh đoàn Tây Tiến trong những năm đầu kháng chiến chống thực dân Pháp. I – C U HỎI ÔN TẬP
1. Viết hai đoạn văn ngắn (mỗi đoạn khoảng 10 dòng) giới thiệu về đoàn quân Tây Tiến và hoàn cảnh ra đời bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng. : 2.
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc Quân xanh màu lá dữ oai hùm Mắt trừng gửi mộng qua biên giới Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
……
….
.
.
..
.
…
..
…
.
…
.
.
.
..
.
.
.
..
.
Rải rác biên cương mồ viễn xứ Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh Áo bào thay chiếu anh về đất Sông Mã gầm lên khúc độc hành.
(Quang Dũng, Tây Tiến) Phân tích hình ảnh người lính Tây Tiến trong đoạn thơ trên. Cảm hứng lãng mạn đã chi phối cái nhìn và cách miêu tả của tác giả như thế nào? Hãy làm rõ chất
bị tráng trong những câu thơ nói về sự hi sinh của những chiến sĩ Tây Tiến. | 3. So sánh hình tượng người lính trong hai bài thơ: Tây Tiến của Quang Dũng và Đồng chí của Chính Hữu.