Nguồn website dethi123.com
I- NỘI DUNG TRỌNG T M CẦN ÔN TẬP
1. Tác giả, tác phẩm a) Tác giả
Xuân Quỳnh (1942 – 1988) tên khai sinh là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh, sinh tại La Khê, Hà Đông, Hà Nội. Nhà thơ từng là diễn viên múa của Đoàn Văn công nhân dân Trung ương. Từ năm 1963, Xuân Quỳnh chuyển sang làm biên tập viên báo Văn nghệ rồi làm biên tập viên Nhà xuất bản Tác phẩm mới, Uỷ viên Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam khoá III. | Xuân Quỳnh là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thế hệ thơ trẻ thời kì chống Mỹ cứu nước. Thơ Xuân Quỳnh mang vẻ đẹp nữ tính, là tiếng nói của một tâm hồn giàu trắc ẩn, hồn hậu, chân thực và luôn luôn da diết khát vọng hạnh phúc bình dị, đời thường.
Xuân Quỳnh được tặng Giải thưởng Nhà nước (2001) và Giải thưởng Hồ Chí Minh (2016) về văn học nghệ thuật.
b) Tác phẩm
Được viết trong chuyến đi thực tế tại vùng biển Diêm Điền (Thái Bình) năm 1967 và in trong tập Hoa dọc chiến hào, Sóng là tiếng thơ tiêu biểu cho hồn thơ Xuân Quỳnh. Sóng cùng với Thuyền và biến được đánh giá là “hai bài thơ tình vào loại hay nhất của Xuân Quỳnh nói riêng và thơ hiện đại Việt Nam nói chung” (Lưu Khánh Thơ).
2. Nội dung, nghệ thuật
– Có thể nói hình tượng sóng là một sự sáng tạo độc đáo của Xuân Quỳnh. Trong bài thơ, sóng và em hợp thành cặp hình ảnh song hành, quấn quýt. Sóng là đối tượng, là cơ sở để thi sĩ tỏ bày mọi trạng thái bí ẩn và mãnh liệt của tình yêu – thứ tình cảm muôn thuở mà không bao giờ cũ của nhân loại.
– Bài thơ dựa vào hình tượng sóng, vì thế, mạch thơ cũng là các lớp sóng. Trong hai khổ thơ đầu, sóng là đối tượng để chia sẻ, giãi bày, để cảm nhận. Tính cách của sóng, trong sự cảm nhận của nhân vật trữ tình, rất giống với các cung bậc tình cảm của người phụ nữ trong tình yêu.
Nối tiếp mạch cảm xúc ở hai khổ thơ đầu, từ khổ thơ thứ ba, hình tượng sóng
trở thành đối tượng để ngẫm nghĩ, để suy tư, để truy nguyên cái ngọn nguồn của tình yêu và những cung bậc đa dạng, phong phú của nó.
| Trong ba khổ thơ cuối, từ đối tượng của sự suy tư, sóng trở thành khát vọng. Sóng và em song trùng từ đầu bài thơ, đến đây em hoà tan vào sóng.
– Bài thơ là lời tự bạch của một tâm hồn phụ nữ đang yêu. Có thể hình dung rất rõ điều đó qua các cung bậc tình cảm của nhân vật trữ tình được biểu hiện gián tiếp qua hình tượng sóng.
Bài thơ mở đầu bằng việc khám phá các cung bậc của sóng (Dữ dội và dịu êm 7 Ồn ào và lặng lẽ) để rồi câu thơ cho người đọc hình dung về hình ảnh một người con gái đang yêu, đang bộc bạch tình cảm một cách táo bạo nhưng cũng hết sức duyên dáng. Từ chuyện của sóng, câu thơ chuyển tự nhiên sang chuyện tình yêu, từ đối tượng để cảm nhận, sóng giờ đây trở thành đối tượng để người con gái đang yêu bộc bạch, giãi bày và suy tư. Dòng suy tư bắt đầu bằng nỗi băn khoăn, trăn trở, khát khao tìm đến ngọn nguồn của tình yêu. Nhưng thiên nhiên bí ẩn đôi khi có thể cắt nghĩa được, còn: “Làm sao cắt nghĩa được tình yêu” (Xuân Diệu).
Không tìm được ngọn nguồn, không “cắt nghĩa được tình yêu”, em tìm về với những cung bậc tình yêu muôn thuở, đó là nỗi nhớ, là sự thuỷ chung để vừa trăn trở, vừa say sưa, dào dạt. Các khổ thơ 3, 4, 5 và 6 của bài thơ đã diễn tả thật sâu sắc và tinh tế tình yêu của một trái tim phụ nữ. Ở đó có đầy đủ sự đam mê, khao khát, thuỷ chung. Bốn câu thơ:
Cuộc đời tuy dài thế Năm tháng vẫn đi qua Như biển kia dẫu rộng s ả n.
Mây vẫn bay về xa đã từ quy luật của tự nhiên vĩnh hằng để khái quát quy luật của tình yêu: cuộc đời “dài” nhưng năm tháng vẫn đi qua. Xuân Quỳnh đã nhận ra cái hữu hạn thời gian của đời người. Từ đó, dẫn đến khát vọng mãnh liệt muốn hoá thân thành những con sóng để vĩnh viễn, bất tử hoá tình yêu của mình:
Làm sao được tan ra Thành trăm con sóng nhỏ Giữa biển lớn tình yêu Để ngàn năm còn vỗ.
cuo
Tình yêu thắng vượt mọi cách ngăn, trở ngại để còn mãi và mãi tươi trẻ, lôi cuốn con người trong cõi thế.
– Sóng được viết theo thể thơ năm chữ, nhịp thơ khá đa dạng và linh hoạt với các câu thơ đa phần không ngắt nhịp, chia thành các khổ không đều nhau về số lượng câu, nối khổ bằng cách nối vần; nhờ thế có được ít nhiều những nét nhí nhảnh, hồn nhiên và nhất là tạo ra âm hưởng sóng rất kì thú, mang đến ấn tượng sâu đậm cho người đọc. Cũng nhờ đó, làm nổi bật giọng điệu chủ đạo của bài thơ là giọng điệu tha thiết, chân thành, đan xen ít nhiều phấp phỏng, âu lo góp phần thể hiện thành công nhịp đập của trái tim hồn hậu, giàu yêu thương, giàu khát vọng và đặc biệt nhạy cảm của nữ thi sĩ Xuân Quỳnh.
* Sóng là một bài thơ tình đặc sắc, khám phá và diễn tả khát vọng tình yêu của một trái tim phụ nữ luôn tha thiết với cuộc đời và con người, mãnh liệt mà chân thành, giàu khao khát mà cũng rất tự nhiên. . .
II – C U HỎI ÔN TẬP
1. Sóng là bài thơ tình tiêu biểu của Xuân Quỳnh, thể hiện một tâm hồn luôn trăn trở, khát khao được yêu thương, gắn bó. Hãy phân tích đoạn thơ sau để làm sáng tỏ nhận định trên:
Con sóng dưới lòng sâu Con sóng trên mặt nước Ôi con sóng nhớ bờ Ngày đêm không ngủ được Lòng em nhớ đến anh Cả trong mơ còn thức Dẫu xuôi về phương bắc Dẫu ngược về phương nam Nơi nào em cũng nghĩ . .
. . . . . . Hướng về anh – một phương. 2. Kết cấu bài thơ Sóng dựa trên sự tương đồng giữa tâm trạng người phụ nữ đang yêu với những con sóng. Hãy chỉ ra hiệu quả thẩm mĩ của kết cấu nghệ thuật đó.
3. Phân tích mạch cảm xúc trữ tình trong bài thơ Sóng. Trên cơ sở đó, trình | bày ngắn gọn quan điểm của anh (chị) về tình yêu và hạnh phúc.