Nguồn website dethi123.com
I- NỘI DUNG TRỌNG T M CẦN ÔN TẬP
1. Tác giả, tác phẩm a) Tác giả
Nguyễn Thi (1928 – 1968) tên khai sinh là Nguyễn Hoàng Ca, quê ở xã Quần Phương Thượng (nay là xã Hải Anh), huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định. Mồ côi cha sớm, mẹ đi bước nữa, Nguyễn Thi phải chịu vất vả, tủi cực từ nhỏ. Năm 1943, ông vào Sài Gòn vừa đi làm vừa tự học. Năm 1945, ông tham gia cách mạng, vừa chiến đấu vừa hăng hái hoạt động văn nghệ.
Năm 1954, Nguyễn Thị tập kết ra Bắc, công tác ở toà soạn tạp chí Văn nghệ Quân đội một thời gian rồi lại tình nguyện vào Nam chiến đấu. Ông hi sinh anh dũng
mặt trận Sài Gòn, trong chiến dịch Tết Mậu Thân (1968). Cuộc đời đầy bất hạnh đã tạo nên ở Nguyễn Thi một tâm hồn giàu suy tư, hiểu đời, hiểu người sâu sắc.
| Nguyễn Thị đặc biệt gắn bó với nhân dân miền Nam bằng một tình cảm thuỷ chung, ân nghĩa. Nhân vật tiêu biểu nhất trong các tác phẩm của ông là những người nông dân Nam Bộ có lòng căm thù giặc sâu sắc, gan góc, kiên cường, có tình yêu son sắt, sâu nặng với quê hương, cách mạng; có nghĩa tình thuỷ chung trong cuộc đời. Những trang viết của Nguyễn Thị in đậm dấu ấn Nam Bộ cả trên hai phương diện nội dung và hình thức.
Năm 2000, Nguyễn Thi được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
b) Tác phẩm
Những đứa con trong gia đình, một trong những truyện ngắn xuất sắc nhất của Nguyễn Thi, được viết trong những ngày cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước diễn ra ác liệt. Truyện được hoàn thành vào tháng 2 – 1966, khi nhà văn công tác ở tạp chí Văn nghệ Quân giải phóng.
2. Nội dung, nghệ thuật
Tác phẩm kể chuyện một gia đình cách mạng: ba má Việt, chú Năm, chị Chiến và Việt. Truyền thống gia đình – truyền thống yêu nước, đánh giặc – là sợi chỉ đỏ xuyên suốt câu chuyện. Chú Năm đặc biệt tự hào gìn giữ cuốn sổ ghi tội ác của giặc và chiến công của các thành viên trong gia đình. Mẹ Việt là một người phụ nữ gan
góc, rất mực yêu chồng, thương con, đảm đang tháo vát. Sinh ra từ nguồn mạch yêu nước của gia đình, hai chị em Việt rất quả cảm ngay từ khi còn nhỏ.
– Nhân vật Việt:
Việt hiện lên thật cụ thể, sinh động qua ngòi bút của Nguyễn Thi. Đó là chàng trai mới lớn, rất hồn nhiên, hiếu động. Lúc còn nhỏ, Việt hay làm nũng, tranh giành với chị. Lớn lên, Việt chiến đấu rất dũng cảm, lập được nhiều chiến công, không sợ chết nhưng lại rất sợ may vẫn mang súng cao su trong người,… Ở Việt có một tình yêu thương gia đình sâu đậm, một tính cách anh hùng, tinh thần chiến đấu gan dạ, dũng cảm, kiên cường. Dòng máu nóng trong anh là dòng máu của những con người gan góc, không run sợ trước bạo tàn. Từ ngày còn bé, Việt đã theo má đi đòi đầu cha; chưa đầy mười tám tuổi đã đòi lên đường tòng quân. Khi bị thương ở chiến trường, bị lạc đơn vị, dù cận kề cái chết, anh vẫn luôn trong tư thế sẵn sàng chiến đấu. Hai đêm gần như kiệt sức, bốn lần ngất đi tỉnh lại, người lính ấy vẫn nung nấu ý chí chiến đấu đến cùng để trả thù nhà, nợ nước.
– Nhân vật Chiến:
Chiến hiện lên qua hồi ức của người em trai – Việt – sau mỗi lần tỉnh lại khi bị thương nặng trong trận chiến ác liệt tại một khu rừng cao su. Là cô gái mới lớn, tính khí vẫn còn nét trẻ con nhưng chiến cũng là một người chị biết nhường em, biết lo toan, tháo vát. Ở chị vừa có những điểm giống mẹ, vừa có những nét riêng. Sinh ra trong hoàn cảnh chiến tranh, mẹ mất, Chiến là người gánh vác mọi việc . trong gia đình. Chiến giống mẹ từ dáng đi, giọng nói đến cách tính toán việc nhà rất rạch ròi. Chiến cũng rất có trách nhiệm với quê hương, đất nước, chị vừa sống rất có tình với mọi người vừa chiến đấu dũng cảm vì quê hương, gia đình. Tuyên ngôn của người con gái ấy thật rõ ràng, sôi nổi và rất quyết liệt: “Đã làm thân con gái ra đi thì tao chỉ có một câu: Nếu giặc còn thì tao mất, vậy à!”. Đây là hào khí của người phụ nữ thời đại mới – thời đại cả nước đánh đế quốc Mĩ.
– Chiến và Việt là “khúc sông” sau trong “dòng sông truyền thống” của gia đình. Chiến và Việt là sự tiếp nối thế hệ của ba má và chú Năm, song lại mang dấu ấn riêng của thế hệ trẻ miền Nam thời kì chống Mỹ cứu nước. Dòng sông truyền thống của gia đình đến đây nối dài, mở rộng trong tư thế chủ động và ý chí tiến công mạnh mẽ. Có thể nói, Chiến và Việt là biểu tượng cao đẹp cho lớp thanh niên Nam Bộ trưởng thành trong khói lửa chiến tranh giải phóng dân tộc.
– Ngoài hai nhân vật chính, nhà văn cũng dành nhiều trang viết để nói về nhân vật má Việt và chú Năm.
+ Má Việt có nét giống chị Út Tịch trong Người mẹ cầm súng: gan góc và cứng cỏi khi còn là con gái, rất mực thương chồng, thương con khi đã có gia đình. Cuộc đời gặp nhiều vất vả và gian truân, bất hạnh nhưng má Việt đã nén chặt nỗi đau để nuôi con, đánh giặc.
+ Chú Năm là người lao động chất phác nhưng giàu tình cảm. Chú rất tự hào với truyền thống của gia đình. Chú ủng hộ việc các cháu mình xung phong vào bộ đội để đánh giặc, cứu nước, viết thêm chiến công vào cuốn sổ gia đình.
– Đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm được thể hiện tập trung ở nghệ thuật xây dựng tình huống truyền và nghệ thuật kể chuyện. Truyện kể theo dòng tâm tư đứt nối của Việt, khi liền mạch (lúc tỉnh), khi gián đoạn (lúc ngất) nên có tính chân thực cao. Mặt khác, lối kể này có thể linh hoạt thay đổi đối tượng, không gian, thời gian, đan xen tự sự và trữ tình để thể hiện rõ những suy nghĩ, cảm nhận và những thay đổi trong tâm hồn nhân vật trong tình huống đặc biệt nơi chiến trường.
– Trong văn Nguyễn Thi, chi tiết được chọn lọc vừa cụ thể vừa giàu ý nghĩa, gây ấn tượng mạnh, làm nổi rõ góc cạnh của cuộc sống. Văn của ông chân thật, cảm động, có trường đoạn gây xúc động sâu sắc cho người đọc. Ngôn ngữ bình dị, phong phú, giàu giá trị tạo hình và đậm sắc thái Nam Bộ, tạo được ấn tượng riêng.
* Qua câu chuyện về những con người trong một gia đình nông dân Nam Bộ có truyền thống yêu nước, căm thù giặc, thuỷ chung với quê hương, với cách mạng, nhà văn khẳng định: sự hoà quyện giữa tình cảm gia đình và tình yêu nước, giữa truyền thống gia đình và truyền thống dân tộc đã tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn của con người Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
II – C U HỎI ÔN TẬP
1. Phân tích những biểu hiện của khuynh hướng sử thi trong truyện ngắn Những đứa con trong gia đình.
2. Câu chuyện được thuật lại chủ yếu qua dòng hồi tưởng của nhân vật Việt bị thương nằm lại ở chiến trường. Lối thuật truyện này có tác dụng như thế nào đối với kết cấu truyện và đối với việc thể hiện các nhân vật, các tình tiết của truyện?
3. Trình bày cảm nhận của anh (chị) về đoạn đối thoại giữa Chiến và Việt trước ngày nhập ngũ.
4. Điểm giống và khác nhau trong tính cách của nhân vật Việt và nhân vật Chiến là gì?